Verruiming vrijstelling schenkingsvrijstelling eigen woning

Vanaf dit jaar is het bedrag dat belastingvrij kan worden geschonken in het kader van de eigen woning verhoogd tot maar liefst € 100.000,-. Een welkome maatregel, gezien het onderzoek van ING dat vorige week verscheen. Daaruit blijkt dat veel 55-plussers in de afgelopen twee jaar geld hebben geschonken aan kinderen of kleinkinderen en dat deze schenkingen de komende decennia vermoedelijk steeds groter worden.

De Nederlandsche Bank (DNB) concludeerde vorige week dat vermogen, of vermogende ouders, onontbeerlijk begint te worden om een huis te kopen in de grote stad. De verhoging van het bedrag dat belastingvrij kan worden geschonken in het kader van de eigen woning, biedt hiervoor ruimere mogelijkheden. De Hypotheekshop zette de meest opvallende zaken uit deze verruiming op een rij, met daarbij extra aandacht voor de onderbelichte gevolgen van een ontvangen schenking in geval van een relatiebreuk.

1. Verhoging van de schenkingsvrijstelling eigen woning

Vanaf 2017 geldt er een verhoogde vrijstelling van € 100.000,- speciaal voor de eigen woning. Hiervan mag een bedrag van ruim € 25.000,- vrij worden besteed als de schenking afkomstig is van de ouders. Van besteding in het kader van de eigen woning is sprake als het bedrag wordt gebruikt voor de aankoop of onderhoud van een eigen woning. Echter ook het aflossen van een eigenwoningschuld of een restschuld van een verkochte eigen woning valt hieronder, net als de afkoop van erfpachtrechten. Ondanks dat er een vrijstelling geldt moet er wel aangifte worden gedaan via de aangifte schenkbelasting, uiterlijk voor 1 maart van het volgende kalenderjaar. De schenking hoeft niet bij een notaris te worden vastgelegd. De verhoogde vrijstelling komt in de plaats van de basisvrijstelling in het jaar van ontvangst. De jaarlijkse basisvrijstelling van € 5.320,- geldt voor schenking aan de eigen kinderen. Deze bedraagt € 2.129,- als de schenking van
iemand anders wordt verkregen.

2. Niet alleen ouders kunnen belastingvrij schenken

Belangrijk verschil met de verhoogde vrijstelling eigen woning zoals die gold in 2013 en 2014, is dat ook anderen dan de ouders er gebruik van kunnen maken, zoals bijvoorbeeld grootouders. Een ander verschil is dat de schenking over in totaal drie aaneengesloten jaren mag worden uitgesmeerd. In elk van de jaren dient de ontvanger overigens wel te voldoen aan de voorwaarden. Zo mag de ontvanger niet ouder zijn dan 39 jaar. Een schenking ontvangen op de 40e verjaardag valt echter nog wel binnen de vrijstelling. Is de ontvanger ouder dan 40 jaar maar is de partner nog jonger, dan kan er toch gebruik worden gemaakt van de vrijstelling. In uiterlijk het 3e kalenderjaar dient het geld te zijn besteed aan de eigen woning.

3. Verruiming van de schenkingsvrijstelling eigen woning vormt een risico bij einde relatie

Om te voorkomen dat een deel van de schenking bij een scheiding op de ex-partner overgaat, stellen ouders bij een schenking van een dergelijk groot bedrag aan hun kinderen vaak een uitsluitingsclausule op. In deze clausule wordt de partner van hun kind uitgesloten in geval van een relatiebreuk. De schenking onder een uitsluitingsclausule kan verregaande gevolgen hebben. Hieronder een voorbeeld ter illustratie:

• José (28) en Rob (30) zijn getrouwd in gemeenschap van goederen. De ouders van José schenken in 2017 € 100.000,- voor de aankoop van een woning onder een uitsluitingsclausule voor Rob.
• De waarde van de woning bedraagt € 400.000,-. De hypotheek is op dat moment € 300.000,-.
• In 2025 gaan José en Rob uit elkaar. De woningwaarde is gestegen naar € 500.000,-. De hypotheekschuld bedraagt voor de eenvoud nog steeds € 300.000,-.
• Rob verwacht dat hij recht heeft op € 50.000,-. Immers na aftrek van de schenking bedraagt de overwaarde op de woning (€ 200.000,- minus € 100.000,-) € 100.000,-. José en Rob hebben dan beiden recht op de helft daarvan.
• Rob ontvangt echter slechts € 37.500,- terwijl José recht heeft op € 162.500,-. Hoe zit dat?

Doordat Rob en José destijds een schenking hebben ontvangen, waarin Rob werd uitgesloten als er sprake zou zijn van einde relatie, is er naast het gemeenschappelijke vermogen een privévermogen van José ontstaan. Omdat José met haar privévermogen een gedeelte van de koopsom van de gemeenschappelijke woning heeft betaald, heeft zij wettelijk recht op een vergoeding daarover. Bij de vaststelling van de hoogte van deze vergoeding, wordt rekening gehouden met een eventuele waardestijging of een waardedaling van de woning. Stijgt de woning in waarde, dan is de uiteindelijke vergoeding hoger dan het geïnvesteerde bedrag. Is de woning echter in waarde gedaald, dan is de vergoeding lager dan het geïnvesteerde bedrag. 

Hierdoor heeft José recht op een bedrag van € 162.500,-. Dit bedrag bestaat naast de schenking van €100.000,- uit een vergoeding van € 25.000,- voor de waardestijging van de woning (van € 400.000,- naar
€500.000,-). De resterende overwaarde van €75.000,- wordt tussen beiden verdeeld. Hierdoor resteert voor Rob tot zijn teleurstelling slechts € 37.500,-. Voor Rob wordt het extra zuur, omdat de overheid hem fiscaal gezien een overwaarde toerekent van liefst €100.000,-. Dat betekent dat hij bij de aankoop van een nieuwe woning over de eerste € 100.000,- hypotheek geen renteaftrek geniet, terwijl hij slechts een bedrag van € 37.500,- heeft ontvangen.

Advies

Ontvangt u een schenking? Maak hen bewust van de mogelijke gevolgen. In de praktijk blijkt dat heel veel ontvangers zich niet goed realiseren wat de gevolgen kunnen zijn van een dergelijk grote schenking. Het is daarom belangrijk om in dit soort situaties advies in te winnen bij een notaris of een financieel adviseur. Deze kan niet alleen informatie verstrekken over de mogelijke gevolgen maar kan ook eventuele oplossingen hiervoor aanreiken.

Advies inwinnen is zeker ook aan te raden als reeds in eerdere jaren gebruik is gemaakt van de regeling voor de verhoogde schenkingsvrijstelling en men aanvullend zou willen schenken. De geldende overgangsregeling hiervoor wordt wel als uitermate ingewikkeld ervaren.

Bron: Vastgoedactueel - Hypotheekshop